Spoortunnel
Prinsengracht Amsterdam
Schetsontwerp Filmset aan het IJ
2008
Schetsontwerp
De twee kunstwerken (A,B) maken allebei gebruik van een (uitvergroot) fotografisch
detail van de constructie van de oude spoorbrug. Door de dramatische belichting
en bijzondere uitsnede ontstaat er een bijna abstract beeld, dat echter tegelijkertijd
de aandacht opeist voor de schoonheid van dit industrieële
erfgoed.
De details van de oorsponkelijke, begin 20e eeuwse constructie, die in bronskleurige
tinten geaccentueerd worden, refereren aan kunstwerken uit diezelfde tijd,
die de vroegmoderne stad en de industrieële revolutie tot onderwerp hadden,
zoals met name de film Metropolis van Fritz Lang als ook de affiches die van
deze film gemaakt werden.
Wanneer men door de tunnel de passage naar het Noordelijke IJ-oever gebied
maakt om daar het filmmuseum te bezoeken, wordt men hier reeds met de eerste,
filmische impressies van de moderne stad geconfronteerd.
Door het vertekende
perspectief, het ‘aardse’ kleurgebruik en de spannende, ruimtelijk
werkende vlakverdeling van de kunstwerken worden er echter ook associaties
met de contemporaine kunst gelegd. Hierdoor wordt in de onderdoorgang niet
alleen het filmmuseum reeds opgeroepen, waardoor er een virtuele verbinding
tussen de ene IJ-oever met de andere ontstaat, maar wordt er ook een overgang
van de ene periode uit de moderne kunst naar de andere gelegd.
De nadruk op de passage is in deze kunstwerken niet voor niets. Een tunnel
is bij uitstek iets wat twee delen poogt te verbinden. De kunstwerken sluiten
voorts, zowel qua inhoud, vorm als belichting, goed aan bij het lichtplan van
Chris Hutter, waardoor er ook in de tunnel zelf sprake is van een coherente
overgang tussen het ene en het andere deel.
De foto's zijn opgedeeld in stroken en zijn verlijmd op zelfklevend vinyl en
dibondplaat, voorzien van een epoxiecoating.
De draagconstructie bestaat uit
betonplex die doormiddel van afstandsbussen een kleine ruimte laten tussen
muur en foto, en zo alle oneffenheden in de wand overbruggen.
De
foto wordt rechtstreeks aangelicht via een lang verlichtingselement
aan het plafond van de
tunnel.
Nog mooier zou het zijn om lichtbakken, muppies, te gebruiken in plaats van
de aangelichte foto’s. De beperking van het gebruik van glas maakt dit
helaas onmogelijk.
Concept
Randvoorwaarden
kunstproject Filmset aan ’t IJ.
Locatie: 1.Onderdoorgang Korte Prinsengracht oneven zijde-Westerdokskade en 2.Parkeerplaats
onder viaduct Korte Prinsengracht even zijde-Haarlemmer Houttuinen/Prinseneiland.
Wand 1: onderdoorgang Korte Prinsengracht/hoek Haarlemmer Houttuinen
heeft een afmeting van ca. 3.75 m bij een lengte van 28,50 meter. Het linkerdeel
is iets hoger en loopt schuin weg.
Wand 2: parkeerterrein bestaat uit geschilderde B2 blokken van ca.3 m bij een
lengte 19.50 m. De wand is opgebouwd uit segmenten van ca. 3 m bij 4.90 m tussen
stalen kolommen.
Randvoorwaarden kunstenaar:
De kunstenaar:
- moet woonachtig zijn in groot-Amsterdam of affiniteit hebben met de stad.
- aantoonbare ervaring hebben opgedaan met het vervaardigen van monumentale interactieve
(licht)projecten in de openbare ruimte.
- De kunstenaar verbindt zich voor een periode van 10 jaar aan het werk.
- De kunstenaar levert het werk vrij van rechten op.
- De kunstenaar geeft een garantie van drie jaar op gebruikte materialen muv
schade veroorzaakt door vandalisme.
- De kunstenaar verleent om niet zijn/haar medewerking aan het genereren van
publiciteit.
- Het kunstwerk zal worden voorzien van de naam van de kunstenaar(s) en hoofdsponsors.
Randvoorwaarden kunstproject
1. De titel van het kunstproject is Filmset aan ’t IJ. Het spiegelt als
het ware het nieuw te bouwen Filmmuseum aan de Noordelijke IJoever. Virtueel
legt het een verbinding tussen de Zuidelijke en de Noordelijke IJoevers.
2. Het kunstproject moet aansluiten bij het reeds ontworpen en geteste verlichtingsplan.
De opdrachtgevers hebben een voorkeur voor een interactief concept dat aansluit
bij het thema. Het ontwerp moet meerdere lagen hebben, verrassen en spannend
zijn en blijven voor de passanten. Het gebruik van licht wordt als een belangrijke
pré gezien ivm het versterken en bevestigen van het gevoel van veiligheid
voor de gebruikers.
3. Aangezien het kunstwerk op twee plaatsen wordt aangebracht, is het de bedoeling
de ontwerpen onderling te laten variëren op het thema.
4. De industriële uitstraling van de onderdoorgangen wordt benadrukt, maar
nergens aangetast of veranderd. Met de illuminatie van de onderdoorgang en op
de parkeerplaats is gekozen voor het thema licht en schaduw, geïnspireerd
op de dramatische verlichting in oude zwart/wit speelfilms.
5. De kunstenaar wordt samen met twee anderen op basis van zijn/haar portfolio
uitgenodigd een schetsontwerp te maken.
6. Het ontwerp wordt openbaar gemaakt ten behoeve van een peiling van de mening
van de buurtbewoners.
7. De jury kiest het ontwerp dat uitgevoerd zal worden en houdt rekening met
de eisen en wensen van buurtbewoners.
8. Het ontwerp kan pas dan worden uitgevoerd zodra de subsidie van het AFK is
toegezegd. De kunstenaar wordt gevraagd zijn/haar medewerking te verlenen van
het aanvragen ervan.
9. Het kunstwerk moet in alle opzichten zo bestendig mogelijk gemaakt zijn tegen
vandalisme.
10. Het kunstwerk moet bestand zijn tegen weersinvloeden.
11. Er moet bij het ontwerp terdege rekening worden gehouden met de overlast
die de locatie met zich meebrengt zoals het druipen van water langs de muur,
de aanwezigheid van duiven en de trillingen die worden veroorzaakt door het rijden
van de treinen.
12. Het kunstwerk wordt waar mogelijk gebouwd met duurzame materialen.
13. Eventuele reparaties aan het kunstwerk moeten snel, eenvoudig en binnen een
afgesproken budget te repareren zijn.
14. De verkeersveiligheid van het kunstwerk wordt getoetst door de Commissie
Verkeersveiligheid.
15. DIVV toetst het ontwerp en de uitvoering aan eisen van sociale veiligheid.
Mogelijk zal het ontwerp moeten worden voorzien van een dag- en een nachtstand.
DIVV zal hierbij gebruik maken van het advies van Dynamicon.
16. Het kunstwerk moet voldoen aan het politie veiligheidskeurmerk en de richtlijnen
die worden gegeven door BBA.
Vergunningen
Alle vergunningen worden aangevraagd via IHP.
-De locatie valt onder verantwoordelijkheid van supervisor Zuidelijke IJoever
Michael van Gessel, die zijn goedkeuring aan het ontwerp heeft gegeven.
- Opbreek-object vergunningen en verkeersvergunningen
worden aangevraagd via Bert Lammers.
- Aanvraag gevelreclame bij DMB Carlos Hoi-a Than.
- Bij boren, aanpassingen en bevestigingen in de onderdoorgang is toestemming
nodig van Wout Knijnenburg, plancoordinator Pro Rail.
-Het eventueel schilderen van pijlers en tussensteunpunten idem.
-Voor het aanleggen en trekken van kabels en leidingen is vergunning nodig van
Henny Langerak Pro Rail.
